Câu hỏi:

Chào Luật sư

Tôi là người lao động nước ngoài và tôi hiện đang gặp vấn đề khó khăn khi giải quyết chấm dứt lao động với công ty cũ.

Tôi bắt đầu làm việc với Công ty A từ ngày 16/5/2021. Đáng lẽ ra, tôi đã phải ký hợp đồng lao động với họ vào tuần đầu tiên của tháng 6/2021. Tuy nhiên, sau khi đọc các nội dung chi tiết trong hợp đồng, tôi nhận thấy có một số điểm bất lợi và không phù hợp, cụ thể:

1. Tối đa số giờ làm việc quy định trong hợp đồng là 8 giờ, nhưng trên thực tế chúng tôi làm việc 10 giờ/ngày từ Thứ tư tới Chủ nhật (đối với Thứ ba chỉ làm việc 6 giờ/ngày kể từ chiều cho tới tối)

2. Theo Hợp đồng, tôi phải trải qua thời gian thử việc khoảng 1 tháng hoặc lâu hơn và mức lương tôi sẽ kiếm được sẽ chỉ là 500 USD (1/3 mức lương chính thức và luật quy định rằng mức lương của thời gian thử việc phải là khoảng 80%, chưa kể tôi là giáo viên duy nhất có chứng chỉ, bằng cấp đạt tiêu chuẩn làm việc cho họ); và

3. Ngày làm việc chính thức của tôi tại Công ty theo nội dung Hợp đồng sẽ là 01/07, trong khi thực tế tôi đã bắt đầu làm việc cho họ kể từ 16/5 rồi.

Với toàn bộ các nội dung trên, tôi đã thông báo lại cho họ về một số thông tin chưa chính xác và họ trả lời rằng họ sẽ sửa đổi, bổ sung các điều khoản cho phù hợp.

Và, trong suốt thời gian tôi làm việc cho Công ty A, họ đã gia hạn visa cho tôi mà không cần kí hợp đồng lao động, tôi không biết họ thực hiện bằng cách nào.

Sau đó, gần 02 tháng trôi qua, tôi vẫn không nhận được bất kỳ thông tin nào về việc Công ty sẽ gửi lại tôi hợp đồng hay không. Sau đó, tôi đã cố gắng nộp hồ sơ vào trường X (tại Hà Nội) và nhận được thư mời nhận việc từ họ.

Đối với lời mời nhận việc của Trường X, tôi chưa đồng ý vội vì tôi còn phải xin ý kiến chấp thuận của Công ty A. Sau khi trao đổi, Công ty A thông báo rằng họ sẵn sàng chấm dứt lao động với tôi với điều kiện tôi tiếp tục làm việc cho họ thêm một khoảng thời gian cho tới thời hạn cuối cùng của visa mà họ đã đề nghị cấp cho tôi (sẽ hết hạn vào ngày 4/9/2021) và tôi đã đồng ý.

Sau đó một vài ngày, tôi đề nghị Công ty ký cho tôi Quyết định chấm dứt lao động thì Công ty không có bất kỳ phản hồi nào liên quan đến vấn đề này hoặc từ chối trả lời, thậm chí yêu cầu tôi phải bồi thường vì đã không tiếp tục làm việc tại công ty. Bộ phận HR của trường X đã can thiệp bằng cách liên hệ với người xử lý hồ sơ lao động nước ngoài của trường X trên Cục Quản lý xuất nhập cảnh, và tôi được trao đổi rằng tôi nên tự thỏa thuận lại với Công ty A về việc này. Trong suốt thời gian đó, tôi vẫn làm việc cho Công ty. Tôi cũng nhờ một đại lý visa và đề nghị liệu anh ấy có thể giúp tôi không nhưng anh ấy từ chối và nói anh ấy không thể.

Tôi đã cố gắng xin họ ký Quyết định chấm dứt lao động hoặc thậm chí chỉ cần gửi lại tôi Xác nhận thời gian làm việc tại Công ty nhưng họ luôn lấy lý do là Giám đốc bận hoặc các lý do từ chối tương tự.

Hiện tại, tôi thực sự lo lắng bởi nếu họ không ký cho tôi Quyết định chấm dứt lao động trước chủ nhật tuần này (22/8/2021), trường X có thể sẽ từ chối hồ sơ của tôi.

Trả lời:

Sau khi xem xét hồ sơ tài liệu kèm theo yêu cầu tư vấn nêu trên, Luật TKB có ý kiến tư vấn như sau:

1.  Bản chất mối quan hệ lao động giữa bạn và Công ty A là quan hệ lao động thực tế mặc dù chưa ký kết hợp đồng bằng văn bản

Căn cứ vào các nội dung trao đổi giữa bạn và Công ty A thông qua các ứng dụng điện tử như Zalo, Facebook, Gmail,… và quá trình làm việc thực tế của bạn tại Công ty A, chúng tôi có cơ sở nhận định bạn và Công ty A đã xác lập quan hệ lao động thực tế và được coi là quan hệ lao động có hiệu lực pháp luật, cụ thể:

• Về Cơ sở thực tiễn: Bạn đã làm việc và được Công ty A trả lương theo giờ làm việc trong toàn bộ quá trình làm việc (thử việc) nêu trên (mặc dù không ký hợp đồng lao động). Trong quá trình làm việc, bạn đều chịu sự quản lý, điều hành và giám sát của Công ty A.
• Cơ sở pháp lý: Khoản 1 Điều 13 Bộ luật lao động 2019 quy định: “1. Hợp đồng lao động là sự thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trả công, tiền lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động”. Như vậy, mặc dù thực tế giữa bạn và Công ty A chưa ký hợp đồng lao động bằng văn bản nhưng đã phát sinh quan hệ lao động vì đã có quá trình làm việc (thử việc) thực tế, bạn được Công ty A trả lương nên khi bạn và Công ty A không thoả thuận được tiếp tục về điều kiện làm việc và thu nhập thì Người lao động (tức là bạn) có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động (quan hệ thử việc) trước thời hạn theo quy định pháp luật lao động. Ngoài ra, diễn biến quá trình làm việc, Công ty A tiếp tục có dấu hiệu vi phạm nguyên tắc giao kết hợp đồng lao động với bạn.
• Về nguyên tắc giao kết hợp đồng lao động: Khoản 1 Điều 15 Bộ luật lao động quy định: “1. Tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực.” Trong quá trình đàm phán hợp đồng, do bạn không đồng ý với một số điều khoản trong hợp đồng (không ghi nhận đúng ngày thực tế làm việc trên hợp đồng, một số điều khoản chưa thống nhất, bạn đề nghị sửa nhưng Công ty A không sửa và kéo dài quá trình giao kết hợp đồng trong khi bạn đã làm việc thực tế làm việc tại Công ty), nên bạn đã đề nghị chấm dứt công việc thực tế đang thực hiện cho Công ty là hoàn toàn phù hợp quy định pháp luật. Khi một trong các bên cho rằng không đạt được thoả thuận và việc giao kết hợp đồng không được thực hiện đúng nguyên tắc nêu trên, việc không thỏa thuận ký được hợp đồng là điều đương nhiên.

Với cơ sở thực tiễn và các cơ sở pháp lý đã phân tích, trích dẫn, chúng tôi hoàn toàn có cơ sở nhận định, việc bạn có quyền đơn phương chấm dứt thời gian thử việc và khi không còn làm việc tại Công ty A, bạn đương nhiên có quyền yêu cầu, đề nghị Công ty A ra Quyết định chấm dứt lao động là hoàn toàn phù hợp quy định pháp luật, là cơ sở để bạn làm việc tại nơi làm việc mới và gia hạn visa, các giấy tờ khác có liên quan phù hợp quy định pháp luật.

2.  Công ty A yêu cầu bạn bồi thường do không tiếp tục làm việc tại công ty là không có cơ sở

Do quá trình làm việc của bạn tại Công ty A là thời gian thử việc nên căn cứ quy dịnh tại Điều 27 Bộ luật lao động 2019: “Trong thời gian thử việc, mỗi bên có quyền hủy bỏ hợp đồng thử việc hoặc hợp đồng lao động đã giao kết mà không cần báo trước và không phải bồi thường”, thông báo nghỉ việc của bạn là hoàn toàn phù hợp quy định pháp luật và bạn không có nghĩa vụ phải bồi thường.

            Như vậy, căn cứ các nội dung phân tích nêu trên, Công ty A có nghĩa vụ ký Quyết định chấm dứt lao động với bạn và bạn không có nghĩa vụ phải bồi thường đối với việc chấm dứt lao động tại Công ty A. Theo đó, bạn có thể yêu cầu Luật sư đại diện để đàm phán, trao đổi với đại diện Công ty A để các bên giải quyết vụ việc sớm và hiệu quả. Tuy nhiên, để bảo đảm cho công việc mới của bạn tại Trường X, bạn nên xin gia hạn thêm thời hạn nộp bổ sung Quyết định chấm dứt lao động với Công ty A và gửi kèm Giấy yêu cầu Luật sư do Luật sư đại diện cho bạn ký để chứng minh bạn đã và đang trong quá trình giải quyết vụ việc, cam đoan và bảo đảm hoàn thành tiến độ nộp hồ sơ theo quy định của Trường X.